Ulu Camii

Erzurum Ulu Cami; Saltuklu Emiri Nasreddin Aslan Mehmet tarafından 1179 yılında yaptırılmıştır. Saltuklular’ın “Atabey” isminden dolayı buraya “Atabey Camisi” de denmektedir. Yapının üst örtüsü mihrap duvarına dikey olarak inşa edilmiştir. Geniş bir orta nef ve bunun iki yanında üçer nefle birlikte toplam yedi neften oluşmaktadır. Yirmisekiz serbest “L”, “T” ve dikdörtgen şekilli paye üzerine oturtulan cami, 51 x 54 metre ölçülerindedir. İbadet mekânındaki üst örtüyü, on altısı duvarlara bitişik olan kırk paye taşımaktadır. Sultan 4. Murat zamanında yiyecek deposu olarak kullanılan cami, değişik tarihlerde beş kez onarılmıştır. Erzurum Valisi Hüseyin …

Yakutiye Medresesi

Orta ve yükseköğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü medreseler, Selçuklular ve Osmanlılarda önemli eğitim öğretim kurumları olarak kabul edilmiştir. Yakutiye medfeni (türbe) ve medresesi, Sultan Abdülaziz tarafından 1877-1879 yılları arasında eski Yeniçeri kışlasının yerine yapılan ve Yakutiye veya Morgof Kışlası olarak adlandırılan yapının yanında yer almaktadır. Günümüzde şehrin en işlek caddesi olan Cumhuriyet Caddesi’nin merkezinde Lala Paşa Camii ile aynı alanda, müze olarak hizmet vermektedir. Medreseyi çeviren Morgof Kışlası’nın yıkılmasıyla eser kendini göstermeye başlamıştır. Kapalı avlulu, eyvanlı ve revaklı medrese tipinin Anadolu’daki en büyük örneği olarak kabul edilen Medrese, 1310 yılında İlhanlı Hükümdarı Ulcayto …

Çifte Minareli Medrese

Medrese, Cumhuriyet Caddesi’nin Doğu kısmındaki Tebriz Kapı semtinde yer almaktadır. Şehrin simgesi olabilecek nitelikte, görkemli tarihi yapılardan biridir. Ana giriş kapısının her iki yanında birer minare bulunduğu için Çifte Minareli Medrese olarak adlandırılmaktadır. İlhanlılar tarafından on üçüncü yüzyılın son çeyreği ile on dördüncü yüzyılın ilk on ayı içerisinde yapılmıştır. Çifte Minareli Medrese Erzurum’un sembolü haline gelen bir Selçuklu eseridir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın kızı Hundi Hatun veya İlhanlı Hanedanlarından Padişah Hatun tarafından yaptırılmış olabileceği düşüncesi ile adına Hatuniye Medresesi de denilmektedir. Yaklaşık 35×46 metre boyutlarında olan medrese iki katlı, dört eyvanlı ve açık avlulu medreseler grubunun en önemli örneğidir. 26×10 metre ölçülerindeki …

Abdurrahman Gazi Türbesi

Abdurrahman Gazi Hz. Türbesi; Erzurum’un 2,5 kilometre güneydoğusunda Palandöken Dağı’nın eteğindedir. Sahabe olan Abdurrahman Gazi Hz. aynı zamanda Hz. Muhammed’in sancaktarlığını da yaptığına inanılmaktadır. Bir tekke zaviye ile birlikte 16’ncı yüzyıldan bu yana ziyaret edilen türbe, 1796 yılında Erzurum Valisi Yusuf Ziya Paşa’nın eşi Ayşe Hanım tarafından yaptırılmış, yanına bir de cami ilave edilmiştir. Türbenin giriş kapısı üzerinde bulunan 1796 tarihli kitabe, Hattat Salim tarafından yazılmıştır. Türbe içerisinde 4.85 metre boyunda Abdurrahman Gazi Hazretleri’nin makamı bulunmaktadır. Türbenin etrafı zamanla ağaçlandırılarak mesire yeri haline getirilmiştir. Kaynak: Erzurum Gezi Rehberi Kitabı Tablet İletişim …

Erzurum Kalesi

Erzurum Kalesi olarak bilinen yapının ilk inşa tarihi kesin olarak bilinmese de M.S. Beşinci yüzyılda Bizanslılar tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir. Tarih boyunca Asurlular, Sasaniler, Persler, Araplar, Romalılar ve Bizanslılar arasında sık sık el değiştiren Erzurum Kalesi, on birinci yüzyılda Türklerin eline geçmiştir. Kalenin içinde yer alan Kale Mescidi ve Tepsi Minare olarak adlandırılan Saat Kulesi, Saltukoğulları dönemine aittir. Erzurum Kalesi, bulunduğu tepenin üzerinde bir iç kale ile bunu çevreleyen dış kaleden oluşmaktadır. Bugün iç kale sağlam kalmış olmasına rağmen, şehri çevreleyen dış kale surları yok olmuştur. Günümüze ulaşan iç kalenin …

Atatürk Evi

Müze Çaykara Caddesi, Çaykara Sokak’ta bulunmaktadır. XIX. yüzyılın sonlarında Erzurumlu bir zengin tarafından konak olarak yaptırılmıştır. 1915-1916 yıllarında 9 ay kadar kısa bir süre için Alman Konsolosluğu olarak kullanılan yapı, 12 Mart 1918 tarihinde Erzurum’un kurtuluşundan sonra Erzurum Valiliği’ne ikametgâh olarak verilmiştir. Vali Mahir Akkaya 3 Temmuz 1919 tarihine kadar burada oturmuş, onun Erzurum’dan ayrılması ile konak boşalmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkmasından sonra kongre için gelmiş olduğu Erzurum’daki bu konağa 9 Temmuz 1919 tarihinde Hüseyin Rauf Bey ve arkadaşları ile yerleşmeleri, 29 Ağustos 1919 tarihine kadar 52 gün Erzurum …

Habip Baba Türbesi

Taş Mağazalar Caddesi’nin sonuna doğru Gürcü Kapı’ya giderken sağ tarafta yer alır. Türbenin asıl adı Timurtaş Baba Türbesi’dir. Timurtaş’ın ölüm yılı belli değildir. Erzurum müşiri Kamil Paşa H. 1260 – M. 1844 tarihinde türbeyi yenden yaptırmıştır. Habip Baba H. 1264 -M. 1847 yılında ölmüş ve bu türbeye gömülmüş aynı zamanda türbeye de ismini vermiştir. Türbede Habib Baba ve Timurtaş Baba’nın mezarları ile birlikte atı mezar daha vardır. Bunlardan bir tanesi de Habib Baba’nın 1875 ölen karısı Hatice Hanım’dır. Son cemaat yerinde dört taş sütun üstünde yükselen üç küçük kubbe ve …

Tabyalar

Erzurum’da yapılan ilk tabyaların tarihi 18’inci yüzyıldaki Osmanlı-İran savaşına kadar uzanır. Ancak en büyük tabyalar 19’uncu yüzyılın başından itibaren, Ruslar’ın Doğu Anadolu’ya yaptıkları baskın ve istilalardan şehri korumak amacıyla inşa edilmiştir. Şehrin çevresinde görüş açısı yüksek tepelere inşa edilen bu stratejik yapıların sayısı 22’yi bulmaktadır. İçlerinde karargah binaları, askeri barınaklar, eğitim sahaları, yemekhaneler, sarnıçlar, pusu odaları yer alan bu tabyalar; bazen tek, bazen de bir kaç büyük yapının birleşiminden meydana gelir. Büyüklükleri ve konumları değişen tabyaların en önemlileri şehrin hemen doğusunda bulunan Mecidiye ve Aziziye tabyalarıdır. Tabyaların tamamı taştan inşa …

Erzurum Resim Heykel Müzesi ve Galerisi – Kongre Binası

Erzurum Kongresi’nin toplandığı ilk bina olan kongre binası 1864’de Mıgırdiç Sanasaryan tarafından yaptırılmış ve Sanasaryan Koleji (Ermeni Kız Yatılı Okulu) olarak eğitim vermiştir. Cumhuriyet öncesinde bina satın alınarak devlete kazandırılmıştır. Bina 1924 sonlarında bir yangın geçirmiş ve ahşap kısım tamamen yanmıştır. Yangından sonra onarılan bina, Gazi İlkokulu olarak 1926’da hizmete açılmış, zaman içerisinde Güzel Sanatlar Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi olarak varlığını devam ettirmiştir. Okulun bir salonu 1960’da Atatürk ve Erzurum Kongresi Müzesi olarak ziyarete açılmış, 2011-2013 yılları arasında TBMM tarafından yapılan restorasyon sonrasında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmiştir. Günümüzde Kongre …

Üç Kümbetler

Üç Kümbetler Erzurum’un üç önemli tarihi türbesini ifade etmektedir. Esasen bu alanda dört kümbet mevcuttur. Birinci kümbetin yanında kare gövdeli, üzeri çapraz tonozla örtülü dördüncü bir kümbet daha vardır. Halk bunu mescide benzettiği için kümbet kabul etmeyerek (üç kümbetler) demiştir. Kümbetlerin dördününde üzerinde kitabeleri yoktur. İçlerinde mezar ve sandukalar da yok olmuştur. Türbelerde erkek, kadın kaç kişinin gömülü oldukları da bilinmemektedir. Emir Saltuk Kümbeti: Kümbetin üzerinde yapım kitabesi olmadığından kim tarafından ve ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kümbetin XIII. Yüzyılın ikinci yarısında yapılmış olduğu ve türbenin Saltuklu Atabeyleri’nden …